Во тек на предшколскиот
период и во помалите одделенија од основното училиште, пријателствата на Вашето
дете најчесто се моделирани од Ваша страна. Тоа е така бидејки бидејки Вашето
дете се дружи со децата на Вашите пријатели или со деца од Вашето маало,
градинка и одделенија со чии родители Вие сте повржани на некој начин.
Селекцијата, значи ја вршите Вие врз основа на тоа дали Вам ви одговараат
родителите на врсниците на Вашето дете. Тогаш буквално скоро се се одвива под
Ваш надзор, средбите и дружењата со другарите зависат од тоа дали Вие имате
слободно време да го однесете детето на играње, дали Вие сте дома за да можат
да му дојдат другарчиња и слично. На детето сеуште му е многу важно Вашето
мислење па Ви раскажува за секој со кого остварува интеракција и до најситен
детал го прераскажува секое дружење и она што му се случува во текот на играта.
Меѓутоа, по неколку
години сето тоа се менува. Ви се допаѓало тоа Вам или не мислењето на врсниците
и самата припадност на групата врсници станува приоритет,се создаваат и
заживуваат нови пријателства врз основа на зеднички интереси, ставови и
вредности кои детето почнува да ги формира со влегување во адолесценција, што е
воедно и фаза на формирање на негов личен идентитет, кој природно, во некои
сегменти ќе се разликува од она што Вие сте го очекувале и негувале. Порано или
подоцна, ќе се случи и тоа Вашето дете да има пријател, или повеќе од нив, кои
нема да Ви се допаѓаат.
Во понатамошниот текст, ќе
можете да прочитате неколку совети како да се поставите кога ќе се најдете во
таква ситуација.
Избегнувајте да донесувате заклучоци врз основа на
надворешниот изглед
Или ,, не давајте оценка
за книгата врз основа на кориците” прашајте се првин дали она што на Вас не ви
се допаѓа во врска со пријателите на Вашето дете е навистина битно. Дали е тоа
начинот на кој се облекува? Музика која ја слуша? Тоа што има пирсинг или
тетоважа? Сето ова не значи дека автоматски се работи за проблематични
личности, делинквенти. Дали Вашето дете запаѓа во проблеми дружејки се со тие
пријатели? При тоа, имајте на ум дека во проблеми запаѓаат и деца за кои на прв
поглед не би се кажало дека се проблематични.
Верувајте дека Вашето дете е способно да донесе добри
одлуки
Знајте дека тинејџерите
имаат развиено апстрактно мислење и можат различни ситуации да ги согледуваат
од различити агли. Се додека Вашето дете не прави проблемии ниту на еден начин
не се загрозува себеси и/или другите околу себе ниту покажува знаци на
пореметување во однесувањето, треба да се држите по страна кога е избор на
пријатели во прашање. Бидете во тек, покажувајте интерес за тоа со кого и како
го поминува времето, но верувајте во изборот на Вашето дете кога немате никакви
докази дека се дружи со проблематични деца.
Многубројни истражувања
на оваа тема покажуваат дека влијанието на врсничката група примарно се
одразува на работите на Вашето дете поврзани со музиката, изгледот, места на
кои ќе се излегува и забавува бидејки тоа се обележја со кои се покажува припадност
на групата врсници, додека ставовите,базични уверувања и вредности, односно она
што суштински ја чини една индивидуа, се формираат низ семејните релации.
Значи, голема е веројатноста дека Вашето дете, иако се дружи со врсници кои
веќе активно конзумираат цигари, нема и
самото да стане активен пушач доколку веќе има изградено базично уверување дека
таа навика е штетна по здравјето.
Бидете тактични. Кога ке видите дека постои реален проблем-на
пример пријател на Вашето дете е фатен во кражба во продавница покрај
училиштето-ако решите премногу да се мешате и отворенио зборувате негативно за пријателот,
единствено што ќе добиете е инаетење од
страна на Вашето дете.Од една страна, критикувајки ги неговите пријатели ќе
направите да доживее како да го критикувате него што ќе направи конфликт и
недоверба, а од друга страна ќе продолжи да го одржува тоа пријателство за да
Ви докаже дека Вие не сте во право ( и тогаш кога сте во право) и за да Ви
прати порака дека не можете Вие да му одредувате со кого ке се дружи бидејки веќе
не е мало. Поради тоа е подобро да ги задржите коментарите за себе и низ
разговор со детето да се фокусирате на самото однесување. На пример, прашајте
го:
,, кажи ми сто мислиш ти
за тоа што го направил твојот пријател? Поради што е тоа лоша постапка?Што би
направил ти да си бил со него тогаш? “
Нормално е децата да експериментираат со пријателствата.
На тој начин истражуваат какви пријателства им одговараат, а какви не, стекнуваат
,,социјален имунитет“ и сосема е очекувано оние пријателства кои се во спротивност
со нивните вредности да бидат краткотрајни, така да доколку процените дека се
работи за вакво пријателство подобро е
да се воздржите од прекумерни критики.
Немојте на детето да му направите чувство за вина за
нешто што не може да се поправи.
Доколку се случи Вашето
дете да биде повредено и издадено од страна на врсникот за кој сте сметале дека
не е добар пријател за него, воздржете се од изјави од тип: ,,ете, гледаш,
убаво ти зборувавме, а ти не сакаше да слушаш”. Секако, ни Вие лично
не би сакале ова да го слушате. Обидете се да ги разберете чувствата на Вашето
дете во тој момент-тукушто научило важна животна лекција. Не му е потребно
додатно чувство на вина бидејки не Ве послушало. Ставете акцент на тоа што би можело
да научи од тоа искуство и како да го примени во иднина.
Што кога Вашето дете навистина ке биде во проблем?
Кога ке се случи и Вашето
дете да падне во проблем, реагирајте веднаш, но имајте во предвид дека целта е
самото дете да научи да носи правилни одлуки бидејки во тек на животниот циклус
уште многу пати ќе се соочи со најразличен тип на проблеми. Ако добие неколку
слаби оцени и опомени во врска со дисциплината и доколку не Ви каже за тоа,
туку дознаете од наставникот, а сето тоа се случува во период на дружење со нов
ученик (пријател), прескокнете ја изјавата: ,, немој уште еднаш да сме те виделе да се дружиш со
него/неа”, за да не постигнете контра ефект и автоматски му направите најдобар
пријател. Наместо ваков тип на изјава, казнете го на пример со скратување на
привилегии на определено време и разговарајте. Адекватно на ситуацијата би било
да му се каже: ,,Паметно дете си. Мислам
дека и сам/а сфаќаш дека ова ново пријателство не влијае добро на тебе. Дали се
согласуваш со мене? Дали сметаш дека е вистински пријател некој поради кој ќе
влегуваш во неволји? ”
Фокусот секогаш треба да
Ви биде на негативното влијание на тоа пријателство врз Вашето дете,
поентирајки со прашањата на кои тоа самото ќе дава одговори, освестувајќи се за
настанатиот проблем, без директно
критикување на самато пријателство. На овој начин ќе развиете кај детето и
критичко размислување и самото ќе учи како да се избори со притисокот на
врсниците.
Бидете објективни
Кога Вашето дете ќе се
најде во некој проблем, не значи дека тоа е автоматски поради дружење со
определен пријател или група врсници.
Прифатете дека Вашето
дете не е совршено, а уште позначајно и дека не е пластелин кој другите можат
да го обликуваат како што сакаат. Прашајте се дали можеби понекогаш, Вашето дете
е тоа кое лошо влијае врз другите. Често низ праксата се соочуваме со родители
кои немаат (или не сакаат да имаат) реален и објективен увидвоа однесувањето на
детето и секогаш виновникот за лошото однесување го бараат во друг.
Исто така, сосема друга
крајност би била комплетно нетолерирање на одредени грешки кои се составен дел од
растењето и во функција на нормално созревање на детето. Грешките треба и така
да се сфатат. Покажете реакција, но не драматизирајте и не им придавајте
преголемо значење. Вашето дете прави грешки како и сите други, како што правиме
грешки и сите ние. Нема потреба за казнување ако се придружил на одделението
кое решило да бега од час. Доволно е само да го прашате што мисли дека ќе биде
ако тоа стане зачестена појава и преракажете му како било кога Вие сте бегале
со одделението од некој час.
Вашиот дом нека биде место каде детето ке се чувствува
добродојдено
Кога другарите ќе дојдат
на гости, посветете им неколку минути, прашајте ги како им е на училиште, дали
спортуваат, за кого навиваат, како им се родителите, притоа разговарајте со
топол, љубезен тон. Дозволете му на детето да ги повикува и родителите кај
него. Проблематичните деца, ваков тип на дружење ќе избегнуваат и ќе се
преусмеруваат кон други деца кои не се под надзор. На ваков начин најлесно ќе
стекнувате увид во тоа со кого се дружи Вашето дете, а тоа ќе развие доверба во
Вас и ќе го цени тоа што ги прифаќате неговите пријатели.
Обидете се да разберете зошто Вашето дете се дружи токму
со определен тип врсници
Првин, прашајте се
себеси: ,, Зошто моето дете почна да се
дружи со тоа проблематично дете? Дали на некој начин моето дете е искористено?
Дали и поради што моето дете е отфрлено од страна на пријателите со кои
претходно се дружеше? ”
Потоа, прашајте го своето
дете: ,, Што ти се допаѓа кај него/неа?
Дали има нешто што ти пречи? ”. Доколку воочите недостаток на самодоверба кај Вашето
дете поради тоа што врсниците кои претходно се дружеле со него се оддалечиле,
односно дека поради тоа почнала дружба со врсникот кој го прифаќа поради некој
негов личен интерес, помогнете му да разбере дека веројатно постои алтернатива.
Прашајте го директно со кого од неговото опкружување би сакал да се дружи, дали
сака да оди на некоја нова воннаставна активност каде ќе запознае деца слични
на него, со исти интереси и слично.
Обидете се да му
помогнете да изгради и социјални вештини – вежбајте со него што и како да каже
на некого со кого сака да се дружи, како да се поврзе со таа личност. Во овие
ситуации препорачливо е да се обратите и на стручно лице со кое Вашето дете би
работело на надминување на несигурноста и зајакнување на самодовербата.
И на крај, секогаш имајте
на ум дека Вие како родител имате најголемо и најважно влијание при формирање
на личноста на Вашето дете, посебно пред самата адолесценција. Преку слушање,
разбирање, поддршка, учејки го детето што едобро, а што е лошо, развивајки му
самоконтрола и одговорност, давајки му добар пример со сопственото однесување,
детето ќе научи своите пријатели да ги бира на правилен начин, но и да биде
отпорно на притисоците од опкружувањето. Доколку оваа развојна задача успешно
сте ја совладале, нема простор за преголема грижа ни за процесот на формирање
пријателски односи на Вашето дете.
Извор
Psychology Today
* Илустрација превземена од https://creativemarket.com/Good_Studio/3870134-Friends-watching-video-together?u=ohlove
Comments
Post a Comment